Boeken:
- "Kopverkenningen" (uitgegeven in 2015)
- "Emoties ontrafeld" (geplande uitgave: februari 2022)
Jannetje Koelewijn in NRC 16-3-2015 (zeer korte samenvatting van recensie):
"Bas van Egmond schreef een boek over het leven en het bestaan. Waarom zijn we zoals we zijn?" " Het heeft tot een opmerkelijk boek geleid, Kopverkenningen, waarin hij begint met uitleggen hoe een centraal zenuwstelsel informatie ontvangt en verwerkt – bij het primitiefste beestje en bij de intelligentste mens – en eindigt met het formuleren van doelstellingen voor een rechtvaardige maatschappij. Hard core filosofie, consequent doorgedacht, door een man die in zijn ambitie om alles in één neurofilosofisch systeem onder te brengen, achttiende-eeuws aandoet. Een homo universalis, waar vind je ze nog."
Algemeen
Tijdens mijn werk als huisarts in een klein dorp aan de Maas, ben ik in aanraking gekomen met heel veel lief en leed, dus met veel menselijke problemen. Aanvankelijk ontbraken mij de vaardigheden om hiermee om te gaan. Maar al doende leert men. Wat mij steeds bleef intrigeren was de vraag waarom de mens doet zoals hij doet in de omgang met zijn omgeving. Waarom blijft hij zo hardnekkig vasthouden aan zijn verkeerde beslissingen? Waarom leggen mensen hun ruzie niet bij? Het is toch duidelijk dat dit naar niets leidt?
In de loop der jaren zijn heel langzaam de contouren van mogelijke antwoorden op dit soort vragen uit een nevel van vraagtekens opgeborreld. Het heeft me daarna vijftien jaar van zoeken en tasten gekost om die antwoorden in “Kopverkenningen” vorm te geven. Het resultaat bleek uiteindelijk – wat je zou kunnen noemen – een neurofilosofisch systeem te zijn.
Door voortschrijdend inzicht kwamen daarna steeds meer puzzelstukjes op hun plaats te liggen. Het resultaat van dit proces is een nieuw boek, genaamd “Emoties ontrafeld” en is daarom een veel logischer en begrijpelijker werk dan “Kopverkenningen”. Doordat het consequenter is doordacht en bovendien aangevuld is met zeer veel figuren en schema’s is dit nieuwe boek veel inzichtelijker en overtuigender.
|
Evenals “Kopverkenningen” berust het boek op een theorie over hoe het brein informatie vanuit de omgeving verwerkt en hoe daardoor ons denken, handelen en emoties tot stand komen. Het is een causaal systeem waardoor alle onderdelen onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Het werk geeft een uniforme verklaring van de drijfveren die een fundamentele rol spelen in processen van organismen met een centraal zenuwstel, dus ook in die van de mens. Heel belangrijk is daarbij de theorie over de werking van het brein die in het eerste deel van het boek beschreven is. Deze theorie is de noodzakelijke basis in het tweede en derde deel voor het bestuderen van het gedrag van de mens, het dier en het formuleren van een rechtvaardige maatschappij.
“Emoties ontrafeld” kan beschouwd worden als een neurofilosofisch systeem omdat deze de basis kan vormen voor de neurowetenschap, filosofie, psychologie, psychiatrie, antropologie, sociologie, politicologie, rechtswetenschappen, pedagogie, ethologie, economie of eigenlijk voor iedereen die geïnteresseerd is in zijn of haar eigen gedrag of dat van een ander.
Het boek beoogt met nadruk basistheorieën te beschrijven voor de hierboven genoemde wetenschappen, maar de aard van deze theorieën vraagt erom dat ze getoetst zullen worden aan de werkelijkheid, door ze wetenschappelijk te onderzoeken met verificatie en falsificatie. Ik ben er overigens van overtuigd dat er al veel wetenschappelijk onderzoek bestaat dat de beschreven theorieën ondersteunt.
Emoties en de wordingsdrift worden in het eerste deel verder systematisch ontrafeld en verdeeld in positieve en negatieve emoties en functies van de wordingsdrift. Hiermee kan op een vanzelf sprekende wijze uiteengezet worden hoe een individu met zijn omgeving omgaat. Daarom zullen neuropsychologen en neurofysiologen (brain and cognition) in dit boek vele interessante benaderingen vinden, die mogelijk hun werk meer richting kunnen geven. Uit deze zienswijze zijn ook eigenschappen van groepen en volkeren te destilleren. Dit maakt het mogelijk om basale filosofische onderwerpen in een heel ander en beter te begrijpen daglicht te stellen.
|
Het boek beoogt met nadruk theorieën te beschrijven voor de hierboven genoemde wetenschappen, maar de aard van deze theorieën vraagt erom dat ze getoetst zullen worden aan de werkelijkheid, dat ze wetenschappelijk onderzocht zullen worden op hun waarde, of om met Popper te spreken, dat ze gefalsificeerd zullen worden. Ik ben er overigens van overtuigd dat er al veel wetenschappelijk onderzoek bestaat dat de beschreven theorieën ondersteunt.
In tegenstelling tot “Kopverkenningen” telt “Emoties ontrafeld” echter slechts drie delen:
